In ons moderne leven is een klok niet meer weg te denken. De ontwikkeling van de klok die we nu vooral in digitale vorm kennen, is een verhaal dat duizenden jaren geleden begint. Ook onze voorouders hadden behoefte om te weten hoe laat het was, welke maand het was en in welk jaar zij leefden. Dit was cruciaal voor bijvoorbeeld het zaaien en oogsten, maar ook voor religieuze feesten die jaarlijks werden gegeven. De geschiedenis van de klok begint bij de zonnewijzer. De Egyptenaren waren de eerste die dit instrument gebruikten om de tijd aan te wijzen. Door af te lezen waar de schaduw van een voorwerp viel, kon men weten waar de zon precies in de lucht stond. Zo wisten ze hoe laat het was.
Later, tijdens de Europese Middeleeuwen, werd de klok mechanisch gemaakt. We weten niet zeker hoe deze vroege mechanische klokken precies werkten. Vermoedelijk werd er water gebruikt om de tijd bij te houden en werkten de eerste mechanische klokken met een systeem met belletjes. We weten alleen van hun bestaan uit teksten van die tijd. Het is in hetzelfde tijdperk dat we voor het eerst het woord ‘clocca’ tegenkomen. Dit betekent bel in het Latijn. Uiteindelijk is een variant van dat woord in veel west-Europese talen terechtgekomen.
Tip: wandklok 40 CM
Door de eeuwen heen werden er steeds nauwkeurigere klokken ontworpen. Christiaan Huygens vond bijvoorbeeld de pendule of slingeruurwerk uit. Hierbij wordt een mechaniek aangedreven door het constante bewegen van een slinger. Deze klokken worden nog steeds gebruikt, ook al zijn er tegenwoordig nog nauwkeurigere klokken beschikbaar.
Uiteindelijk is een van de meest nauwkeurige klokken die we nu hebben de atoomklok. Deze werd in 1955 door de Britse natuurkundige Louis Essen ontworpen. De atoomklok is gebaseerd op de constante trillingen van een cesium-atoom. Deze trillingen zijn zo constant en onafhankelijk van de omgeving, dat er vrijwel geen afwijkingen zijn. Door middel van een zeer slim ontwerp komen deze trillingen via radiogolven in een mechaniek terecht. Dat mechaniek zet dan een hoop radertjes en tandwielen in werkingen, waardoor uiteindelijk de wijzers van een klok verschuiven.
Uitgelicht: wandklok 50 cm
Waarschijnlijk zal de volgende stap in de evolutie van klokken de quantum klok zijn. In 2010 hebben natuurkundigen een klok ontworpen die maar liefst 37 keer nauwkeuriger is dan een atoomklok. Dan spreken we over eenheden nog kleiner dan nanoseconden. Hoe deze werkt gaat veel mensen te boven, en we zullen deze voorlopig ook nog niet in onze broekzak kunnen meenemen. De quantum klok is namelijk nog erg groot. We moeten het dus nog even bij onze telefoon houden.